Câu chuyện về Warren Buffett [ cung Xử Nữ ] và ông chủ già của chuỗi cửa hàng

Vào thời điểm 1967, chuỗi cửa hàng thời trang Associated Cotton Shops với tổng số vốn khoảng 15 triệu đô-la đang lâm vào khủng hoảng vì tình hình chung của ngành bán lẻ trong các khu phố cổ đang thực sự đi xuống.

Khi đặt vấn đề mua Associated, Warren Buffett đã làm Benjamin Rosner, vị chủ nhân 63 tuổi của cty này phải kinh ngạc trước hiểu biết của anh về ngành bán lẻ. Thế nhưng anh lại chỉ tiếp cận cty của ông thông qua những con số tài chính. Khi Rosner đề nghị cho anh xem một cửa hàng, Buffett đã từ chối, giải thích rằng có xem thì anh cũng chẳng biết đánh giá nó thế nào. Anh chỉ muốn Rosner đọc cho anh các con số trong bảng cân đối kế toán năm năm gần đây nhất qua điện thoại. Ngày hôm sau, Buffett gọi lại với một lời đề nghị mua trọn chuỗi cửa hàng. Khi Rosner chấp nhận, Buffett đã cử Charlie Munger tới New York để ký kết mọi giấy tờ.

Associated lúc đó thực ra chẳng có tiềm năng gì. Các cửa hàng của nó đều năm trong những khu dân cư cũ kỹ và đang xuống cấp. Còn Rosner, người sáng lập ra chúng thì đang định về hưu. Cảm thấy cần phải có một Sancho Panza thứ hai, Buffett đã khéo léo đề nghị Rosner ở lại thêm 6 tháng nữa để giúp cty tiếp tục hoạt động. Nhưng với Munger thì Buffett thổ lộ: "Đó sẽ không phải là vấn đề đâu. Ông ta không thể dứt áo ra đi được."

Là con trai của một người nhập cư gốc Áo-Hung, Rosner đã khởi nghiệp chỉ với một cửa hàng thời trang ở Chicago vào năm 1931. Ông là mẫu người điển hình cho sự nỗ lực vươn lên và đã biến số vốn nhỏ bẻ 32.000 đô-la ban đầu thành một chuỗi cửa hàng lớn với doanh số hàng năm 44 triệu đô-la. Cũng giống như những người đã tự gây dựng cơ nghiệp cho mình, ông luôn là nô lệ của công việc và tên độc tài lạnh lùng của những người làm công. Ông hoàn toàn là kiểu người mà Buffett cần. Anh luôn hết lời tán dương Rosner và mặc dù anh yêu cầu ông cung cấp các số liệu kế toán hàng tháng, nhưng lại không hề can dự vào quá trình điều hành cty của Rosner. Điều đó khiến cả hai cùng hài lòng. Đúng như Buffett dự đoán, Rosner sớm nhận ra rằng mình không hề vội vã về hưu và bắt đầu ra tay chế biến thứ nước chanh ngọt ngào từ quả chanh tưởng chừng như đã héo khô. Rosner ở lại thêm 20 năm nữa. Khi sắp sửa ra đi thực sự, ông đã nói với Buffet rằng: "Tôi sẽ nói cho anh biết tại sao chúng ta lại thành công đến thế. Anh đã quên rằng mình đã mua công ty, còn tôi thì quên rằng mình đã bán nó."